Kiedy można żądać obniżenia alimentów?

Zgodnie z art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego: w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Podstawą żądania jest wydany wcześniej wyrok lub ugoda w zakresie ustalenia wysokości alimentów.

Przepis art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, pozwalający na żądanie zmiany dotyczącej obowiązku alimentacyjnego znajduje zastosowanie do wszystkich stosunków alimentacyjnych orzeczonych przez sąd lub określonych w umowie alimentacyjnej, niezależnie od tego, jakiego rodzaju stosunek rodzinnoprawny jest źródłem tego obowiązku. Artykuł 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego znajdzie więc zastosowanie zarówno do obowiązku alimentacyjnego dzieci względem rodziców
(i wzajemnie), jak i do obowiązków alimentacyjnych pomiędzy krewnymi, powinowatymi oraz byłymi małżonkami.

Obniżenie alimentów najczęściej wymaga przeprowadzenia rozprawy sądowej. Teoretycznie możliwe jest zawarcie ugody pomiędzy zainteresowanymi stronami, jednak w praktyce niezwykle rzadko zdarza się by ktoś dobrowolnie wyraził zgodę na obniżenie alimentów.

Kiedy można wystąpić z pozwem o obniżenie alimentów?

Jak już zostało wspomniane, art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego wskazuje, że podstawą jest zmiana stosunków. Zmiana stosunków, o których mowa w tym przepisie, najczęściej polega na zmianie zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, tj. okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu.

 W celu osiągniecia efektu w postaci obniżenia alimentów należy wykazać, że po wydaniu poprzedniego wyroku, lub zawarciu ugody, zmieniła się sytuacja stron. Chodzi o sytuację majątkową, zarobkową albo w zakresie potrzeb uprawnionego do alimentów. Ponadto taka zmiana powinna być istotna i trwała.

Jak uzasadnić pozew o obniżenie alimentów?

Szansa na obniżenie alimentów pojawia się w przypadku zwolnienia z dobrze płatnej pracy, przy czym przyczyna zwolnienia nie może być zależna od zobowiązanego do płacenia alimentów. Taki argument okazuje się skuteczny z reguły wówczas, gdy utrata pracy spowodowana jest np. redukcją etatów, likwidacją pracodawcy lub długotrwałą chorobą zobowiązanego.

Sąd Najwyższy wskazał w jednym z wyroków, że jeżeli zobowiązany dokonuje zmiany zatrudnienia na mniej zyskowne, ale czyni to z ważnego powodu, to taka zmiana, powodująca zmniejszenie się jego zarobków, może stanowić podstawę do żądania obniżenia alimentów zgodnie z art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.

Ponadto istotna zmiana siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania alimentacyjnego uzasadnia żądanie zmiany orzeczenia lub umowy alimentacyjnej na podstawie art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.

Zmiana stosunków, o której mowa w art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, może polegać również na tym, że nastąpią zmiany w sferze osobistej zobowiązanego w tym sensie, że np. zobowiązanemu do świadczeń alimentacyjnych wobec dziecka urodzi się kolejne dziecko. Fakt urodzenia się kolejnego dziecka zobowiązanego nie prowadzi automatycznie do uchylenia jego obowiązku wobec pierwszego dziecka ani do proporcjonalnej redukcji tego obowiązku. Może on ewentualnie wpłynąć na zakres istniejącego już obowiązku alimentacyjnego.

Zmiany w sferze osobistej zobowiązanego lub uprawnionego, które uzasadniają zastosowanie art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, mogą polegać również na zawarciu związku małżeńskiego i powstaniu po stronie zobowiązanego obowiązku utrzymywania rodziny z art. 27 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, a po stronie uprawnionego zawarcie małżeństwa spowoduje, że jego małżonek będzie zobowiązany do dostarczania mu środków utrzymania w pierwszej kolejności.

Pogorszenie stanu zdrowia i związany z tym spadek dochodów, konieczność ponoszenia kosztów leczenia czy rehabilitacji też może być argumentem do obniżenia alimentów.

Kiedy Sąd nie obniży alimentów?

Należy pamiętać o tym, że potrzeby dziecka uprawnionego do alimentów z wiekiem stale wzrastają. Dlatego nie zawsze przedstawienie powyżej wskazanych argumentów może doprowadzić do obniżenia alimentów. Sąd może przyjąć, że faktycznie możliwości majątkowe czy zarobkowe zobowiązanego zmniejszyły się, ale potrzeby uprawnionego uległy zwiększeniu, a w efekcie pozostawi alimenty na dotychczasowym poziomie.

Zabezpieczenie roszczenia w sprawie o obniżenie alimentów.

W sprawie wszczętej na podstawie art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego dopuszczalne jest żądanie zabezpieczenia roszczenia. Sprawy sądowe często trwają długo, dlatego warto wnioskować o zabezpieczenie roszczenia na czas trwania sprawy w sądzie. Sąd może wtedy obniżyć alimenty na czas trwania procesu, a nawet – przy naprawdę mocnych argumentach – wstrzymać egzekucję komorniczą.

Pomoc Adwokata

Pamiętaj, że jeśli potrzebujesz adwokata, to chętnie Ci pomogę. Doradzam klientom z obszaru całej Polski, w tym również w ramach konsultacji online oraz porad telefonicznych. Zapraszam serdecznie do zapoznania się z moją ofertą oraz do kontaktu!